صدانت

صادق زیباکلام اخیرا کتابی تحت عنوان «غرب چگونه غرب شد ؟» به چاپ رسانده است. وی در مقدمه این کتاب عنوان می‌کند که این کتاب برای کلاسی در دانشگاه نوشته شده و از این رو مخاطب اصلی این کتاب دانشجویان هستند. ولی این کتاب هدفی بسیار جاه‌طلبانه دارد؛ یعنی اصلاح تصوری رایج و غلط در مورد غرب در بین ایرانیان. او می‌گوید که برخلاف آنچه که برخی تصور می‌کنند غرب به دلیل غارت، استعمار و تجاوز موفق نشده است بلکه دلایل دیگری دارد که از نظر او باید با بررسی تاریخ غرب از دوران سده‌های میانی تا به امروز آنها را دریافت و کتاب او به این هدف نگاشته شده است.

ادامه مطلب “نقد کتاب «غرب چگونه غرب شد»”

غلامعلی کشانی: پیداشدن یک تکه سفال یا سنگ‌نبشته‌ی چند هزارساله در سرزمین آبا و اجدادی ِ تو! چه تاثیری بر روحیه‌ات می‌گذارد؟ لابد خوشحالت می‌کند. چرا؟ لابد احساس افتخار می‌کنی که کشورت را کهن‌سال‌تر نشان می‌دهد یا گوشه‌ی دیگری از شکوه و عظمت بزرگان کشورت را در دوران قدیم کشف می‌کند و به همه نشان می‌دهد که پادشاهان سرزمین‌ات چه عظمتی داشته‌اند. به غریبه‌ها و خارجی‌ها می‌گوید تو کم کسی نیستی. باید بر روی تو بیشتر حساب کنند. مرزهای سرزمین تو پیش از این، چند کشور دیگر را در خود جا داده‌بوده و امروزه به‌دلایلی تاسف‌بار، کوچک شده‌است. به‌آنان اعلام می‌کنی مثلا ً از قرن‌ها پیش فلان دریا را به‌نام قوم تو یا سرزمین‌ات می‌نامیده‌اند که سرزمینی بسیار کهن است و دیگران حقّ‌ ندارند خود را برتر از تو بنشانند و در شاه‌نشین مجلس جهانی تکیه بزنند. ادامه مطلب “زایش دین”

بسیاری از عارفان فرهنگ ما از شادی خیره‌کننده و غبطه‌انگیزی حرف می‌زنند که در وهله‌ی نخست، غریب می‌نُماید و درک چرایی آن بر ما دشوار است. در حالات و مقامات آنان شاهدِ احوال خوش، سخنان مبتهج و اوقات طرب‌آمیزی هستیم که در عینِ شگفتی، سؤال‌انگیز هم هستند:‌ چه بر آنها گذشته که چنین شادی می‌کنند؟ ادامه مطلب “چرا حال عارفان خوب است؟”

فرزانگان و دیده‌وران همواره تأکید کرده‌اند که نگاه مجنون می‌تواند حُسن لیلی را دریابد. چنین دیدگاهی مبتنی بر این است که در وجود هر انسانی غنائم و ذخائر ارزنده‌ای از حُسن و جمال نهفته است که تنها بر چشمانی که ذوق‌زده و با ظرافتی عاشقانه به گستره‌ی وجود دیگری می‌نگرند، پدیدار می‌شود. کانون جاذبه و کهربایی در نهاد هر موجودی است که صِرفاً وقتی از سرِ مهر و محبت به آن می‌نگریم به تجربه در می‌آید. ادامه مطلب “دوست بدار تا بشناسی!”

باید رازی داشته باشی تا بتوانی به زندگیِ خود ادامه بدهی. اگر رازت را نیابی، خودت را گم کرده‌ای. اگر رازت را رها کنی مرده‌ای، اگرچه به زندگی تظاهر کنی. اما اگر با رازت آشتی کنی زنده‌ای، اگرچه با مرگِ خویش در تقلّا باشی. ادامه مطلب “تأمّلی دربارهٔ راز (بخشی از مجموعهٔ «کلماتِ باطل»)”

کسانی که در زمینه تحلیل خودکشی کار کرده اند بیشتر از دو مدخل به این پدیده ورود پیدا کرده‌اند؛ روان‌شناسی و جامعه‌شناسی. روانشناسان در تحلیل‌های خود عموما بر بیماریهای نوروتیک و سایکوتیک تاکید داشته اند و  جامعه شناسان از سوی دیگر کنشهای اجتماعی و بیماری های جامعه را که منجر به خودکشی شناخته می‌شوند مورد تحلیل قرار داده اند.  نقد مهمی که من به این تحلیلها (چه روانشناسانه و چه جامعه شناسانه) دارم، این است که پدیده خودکشی را صرفا به خودکشی‌های عرفی محدود می‌کنند و من در این مقاله چهار پدیده دیگر را نیز خواهم آورد که آنها نیز خودکشی محسوب میشوند.

ادامه مطلب “خودکشی، پایان معناداری «تأملاتی در باب پدیده خودکشی»”

هم‌اندیشی پیتر سینگر و ریچارد داوکینز (دو تن از متفکرین معاصر) درباره ستم به حیوانات، دامداری صنعتی و شباهت آن با برده داری. ادامه مطلب “فیلم گفتگوی پیتر سینگر و ریچارد داوکینز درباره خوردن حیوانات”

از استاد مصطفی ملکیان بسیار و بی‌پایان آموخته‌ام؛ هم از روش  اندیشه‌ورزی‌اش، و هم از منش انسانی و اخلاقی‌اش. بنابر مشاهدات شخصی محدود خودم به عنوان دانشجوی روان‌شناسی، با جسارت می‌گویم که تأملات روان‌شناختی ایشان حتی در میان جامعة روان‌شناسی نیز نادر است. این تأملات ژرف افزون بر تأثیرپذیری از ویژگی‌های مثبت شخصیتی ایشان، و عمری ریاضت‌های شدید و مخلصانة فکری که به جای گندابِ رکودِ مرداب‌زدگی، طراوت مکرر و شجاعت ابراز نیز می‌گیرد، خاستگاه دیگری دارد که عبارت است از مطالعه، بینش، و دانش میان‌رشته‌ای. اما از سوی دیگر می‌توانم جسارت این ادعا را کنم که این تأملات عمیق روان‌شناختی دانش تخصصی روان‌شناختی تولید نکرده است. ادامه مطلب “نقد محسن زندی بر مصطفی ملکیان، آیا دینداری و فهم دینی تابع شخصیت افراد است؟”

رسم قربانی کردن، رسمی دیرین و دیرپا در میان ادیان و ایین ها و اسطوره هاست. خلاصه عمل “قربانی” این است که من، موجود دیگری ( غالبا یک حیوان) را در پیشگاه خدا یا خدایان قربانی می کنم تا آن خدا/خدایان خرسند شوند و از جانب آن/آن ها به من آسیب و گزندی نرسد. این رسم منحصر به اسلام یا هیچ دین و آئین خاصی هم نیست حتی بسیاری از ما در زندگی روزمره، دست به قربانی می زنیم: خانه ای می خریم و گوسفندی را قربانی می کنیم، ماشین می خریم یا شغلی به دست می آوریم یا عروسی می کنیم و قس علی هذا. فیلسوفان اخلاق طرفدار گیاهخواری، معمولا به اصل عدم وارد کردن رنج ناضرور به موجودات صاحب رنج استناد می کنند و می گویند کشتن حیوانات برای استفاده از گوشت یا سایر متعقاتشان موجب وارد آمدن رنجی به آن ها می شود که ناضرور است. ادامه مطلب “قربانی کردن و چند پرسش”