سوال : استاد به خاطر دارم که شما در بحث خاستگاه نهاد اخلاق به داروینیسم اخلاقی اقبال داشتید. حتی به بهانه دیگری هم این سوال را از شما پرسیده بودم و شما جواب مثبت دادید. حال سوال من این است که این دو، یعنی اینکه از یک سو به داروینیسم اخلاقی در خاستگاه نهاد اخلاق […]
موضوعی که برای من مقرر کرده بودند درباره بایسته‌های آموزشی و پژوهشی اخلاق‌شناسی به طور کلی در ایران کنونی بود. لابد مرادشان از اینکه گفته‌اند «در ایران کنونی» صرفاً این نبوده است که به هر حال همه کارهایی که در زمینه اخلاق‌شناسی و اخلاق‌پژوهی در جهان صورت می‌گیرد طبعاً باید در ایران هم بازتاب پیدا […]
امروز که در خدمت شما هستيم براي شروع بحث، مطلبي است که ذهن ما را مي‌گزد. برخي اساتيد روانشناسي و دين‌پژوهي که تعلقات ديني دارند، بر اين باورند که ميان روانشناسي و دين هيچ سنخيتي نيست،و بنابراين اولاً، تلفيق اين دو با عنوان روانشناسي ديني، هم براي دين خطرزاست و هم اينکه اعتبار روانشناسي دچار […]
نکته اول در بحث این است که ما از تقریر دقیق اصل علیت صرف نظر می کنیم.چون مثلا بعضی از قدما می گفتند که تقریر دقیق اصل علیت این است که«هر حادثی نیازمند علت است.»بعضی ها میگفتند «هر ممکن الوجودی نیازمند علت است» کسانی هم می گفتند«هر فقیرالذاتی نیازمند علت است» تعابیر نادقیق دیگری هم […]
در سخنرانی مصطفی ملکیان در کنگره والاپیامبر رحمت هشت ویژگی که هر مسلمان بلکه هر دین‌داری در دنیای مدرن به مصلحت است داشته باشد تا در این دهکده جهانی که بسیار تُرد و شکننده است به دیگران آسیب نزند را بدین قرار برمی‌شمارند: ۱_ دچار خودشیفتگی فردی و گروهی نباشیم. ۲_ مسلمان و دیندار بودن طالب حقیقت […]
بررسی ویژگیهای مكتب فلسفی اگزیستانسیالیسم است كه در جهان غرب طرفداران بسیاری دارد. نویسنده ضمن معرفی اجمالی مكتب فكری اگزیستانسیالیسم و مؤلفههای مهم این فلسفه فكری, مهمترین فلاسفه غربی كه دارای مشرب اگزیستانسیالیستی هستند را معرفی میکند و سپس به نقد و ارزیابی آموزههای مهم این فلسفه میپردازد. نگارنده به جایگاه عقل در مكتب اگزیستانسیالیسم […]
همه ما در عصر مدرن زندگی می‌کنیم و بحث در این است که اگر بخواهیم در این عصر قرآن حضور فرهنگی در همه‌ی ساحت‌های زندگی مسلمانان و علی‌الخصوص ساحت ذهن و ضمیر و نفوسشان داشته باشد، باید اوضاع احوال برای این حضور فرهنگی فراهم بیاید. مصطفی ملکیان در این سخنرانی درباره شرایطی که برای حضور […]
برای اینکه جغرافیای بحث ما محدود شود، بهتر است این نکته را عرض کنم که علوم تجربی (اعم از طبیعی و انسانی) سه دسته مبانی فلسفی دارند: مبانی فلسفی مشترک بین علوم تجربی طبیعی و انسانی (از جمله علیّت، استقرا و قانون) مبانی فلسفی مختص به علوم تجربی طبیعی مبانی فلسفی مختص به علوم تجربی […]
به نقل از: بخش دوم گفت‌وگوی سعید حجاریان و مصطفی ملکیان در آخرین شماره اندیشه پویا پرسش مصطفی ملکیان از سعید حجاریان: دستاورد صدسالۀ روشنفکران سیاسی ما چیست؟
آیا مصطفی ملکیان شاگرد دکتر سروش بوده است ؟ مصطفی ملکیان: من توضیحاتی خدمت شما بدهم که یک رفع ابهام چندین ساله بشود. اولین نکته این که شاگرد آقای دکتر سروش بودن، مایه ننگ نیست. همینطور که موجب افتخار هم نیست. یعنی نفس اینکه کسی شاگرد آقای دکتر عبدالکریم سروش باشد، نه موجب فخر و […]
