در قرآن تطور اندیشگی نیست، تطور بیانی است.
١.تعبیر”تطور اندیشگى” را در خصوص احکام عملى نباید به کار برد و یا دست کم، از نظر معنا و مطالب پیرامون آن، با حوزه اندیشه که به دنبال شناسائى واقعیت است، تفاوت بسیار دارد و باید جداگانه بررسى گردد. تطور احکام در دانش فقه، زیر عناوینى چون اجمال و تبیین، ناسخ و منسوخ و معاریض و توریه بررسى شده و نقش تقدم و تاخر تاریخى آنها هم تا حدود زیادى مورد توجه بوده است.
٢.تطور اندیشگى گاه به معناى وجود تغییر مطالب در آثار یک مولف است و گاهى به معناى تغییر آراى یک مولف در ضمن آثارش. اولى لزوما به معناى تغییر آراى مولف نیست و مى تواند دلائل مختلف داشته باشد، از جمله رعایت ذهنیت مخاطب و انتقال لایه به لایه مطالب در فرایند آموزش. مدعاى ما این است که اولى در قرآن مثل هر نص تاسیسى ( متن مادر) هست اما دومى تاکنون اثبات نشده است.
٣.مدعاى استاد ملکیان را بر معناى نخست مى توان حمل کرد و با آن همراه شد. یعنى چون در باب نفس، در قرآن بیان هاى مختلفى وجود دارد، پس دانستن سیر تاریخى نزول کمک مى کند (فقط به عنوان یک نشانه) که نظر حقیقى قرآن در باب نفس روشن گردد.[ توجه مى فرمایید که در این صورت حرف جدیدى نیست] اما بنابر فرض دوم، صرفا تفاوت عبارات در باب نفس کافى نیست، بلکه باید ثابت کنند که مطالب قرآن در مواضع مختلف با یکدیگر در تناقض است و نشان از تطور دیدگاه صاحب سخن دارد. در عبارت استاد ملکیان شاهدى بر اثبات این مدعا نیست.
۴.در خصوص مسئله نفس، عبارت ایشان مبهم و قابل مناقشه است، مى گویند که قرآن مى فرماید:” شما نفس دارید و این نفستان هست که با عالم دیگر انتقال پیدا مى کند”. بحث ایشان در باره حشر بدن در قیامت بود و نه انتقال به جهان دیگر! پس مى پرسیم کدام آیه است که دلالت دارد “تنها” نفس انسان است که در “قیامت” محشور مى شود؟![ توجه کنید که بدون دو قید تنها و قیامت، استدلال تمام نیست و در واقع هیچ چیزى اثبات نشده است] ادعاى ما این است که در باب جایگاه نفس و بدن در قیامت، در قرآن هیچ تطور محتوائى نیست. در قرآن کریم از آیات مکى تا پایان آیات مدنى، حشر انسان در قیامت با هر دو عنصر نفس و بدن بیان شده است، هر چند انتقال به عالم برزخ با روح صورت مى گیرد و در قیامت روح به بدن ملحق مى گردد.
.
.
نقدی بر نگاه مصطفی ملکیان به تطورات اندیشگی در قرآن
نویسنده: محمدتقی سبحانی
.
.
مطالب مرتبط:
نمونه هایی از تطورات اندیشگی در قرآن – مصطفی ملکیان
.
.
عده ای هستند که گمان می کنند وکیل مدافع خدا (نعوذباله) و حضرت رسول (ص) هستند و باید در مقابل هر چیزی که در باب این دو گفته می شود، لایحه دفاعی آماده کنند و متاسفانه این کار را از لحاظ منطقی بسیار ضعیف انجام می دهند. حرف استاد ملکیان روشن است. هم در مورد نفس و هم در مورد شراب و همبستری در ماه مبارک رمضان. هیچ کدام هم نقدی به حضرت رسول (ص) نیست، بلکه شاید مصداق رب زدنی علما باشند. اما چرا عده ای همیشه می خواهند نقش وکیل بازی کنند – و کاش وکیل قدرتمندی بودند! – خود جای سوال است.
متاسفانه گویا شما هم نقش وکیل مدافع جناب ملکیان رابه عهده گرفته اید و خود را ملزم می دانید که بدون پاسخ به توضیحات نقد کننده، از جناب ملکیان دفاع کنید! اگر واقعا معتقدید که نقد وارده اشتباه است لازم است به روشنی دلیل خطا بودن آن را بیان کنید، نه اینکه با خطابه گری و پروپاگاندا، نظر مخالف را خراب کنید. به نظر من چنین روشی از منش خود جناب ملکیان نیز به دور است.
سلام
منبع این نقد کجاست؟ فایل صوتی ازش موجوده یا…؟